Dynamiczny rozwój technologii owocuje coraz niższymi cenami nowoczesnych urządzeń. Dzięki temu coraz więcej szkół decyduje się na zakup tablicy interaktywnej.
Urządzenia te są z jednej strony dużym ekranem projekcyjnym, z drugiej zastępują myszkę i klawiaturę. Dzięki temu osoba stojąca przy tablicy ma możliwość obsługiwana komputera, uruchamiania dowolnych programów, czy tak jak w przypadku tradycyjnych tablic, pisania i rysowania. Wszystko po to aby w bardzo prosty, naturalny i sugestywny sposób przeprowadzić prezentację, szkolenie, naradę czy też nowoczesną i ciekawą lekcję.
Wraz z decyzją o zakupie tablicy interaktywnej pojawia się szereg pytań natury technicznej. Ta krótka informacja ma na celu dostarczenie niezbędnej wiedzy, która pozwoli na wybór optymalnego dla nauczyciela i szkoły rozwiązania.
Aby można było wykorzystywać możliwości interaktywne tablicy potrzebujemy trzech urządzeń: projektora, komputera, no i oczywiście samej tablicy.
Wideoprojektor
Urządzenie to jest odpowiedzialne za wyświetlanie obrazu na powierzchni tablicy. Tablica działa jak zwykły ekran, czyli po prostu odbija światło z wideoprojektora. W związku z czym może współdziałać z każdym projektorem cyfrowym. Od jego parametrów zależy jakość obrazu. Być może w szkole jest już projektor, który możemy wykorzystać do współpracy z tablicą lub też dyrekcja podejmie decyzję o zakupie takiego urządzenia dedykowanego do pracy z tablicą.
Firma Image Recording Solutions posiada w swojej ofercie specjalne projektory firmy Hitachi dedykowane specjalnie dla edukacji. Są to urządzenia oznaczone symbolem ED.
Projektory te charakteryzują się: optymalną jasnością, licznymi gniazdami połączeniowymi, funkcjami zabezpieczającymi przed kradzieżą i co bardzo istotne w edukacji, 3 letnią gwarancją na lampę.
Komputer
Komputer jest urządzeniem, które podłączamy do wideoprojektora i do samej tablicy. Może to być komputer stacjonarny lub przenośny (typu notebook). Bardzo ważne aby spełniał co najmniej minimalne wymagania, które stawia producent tablicy. Na komputerze musimy zainstalować oprogramowanie dostarczane z tablicą, z tego względu komputer musi mieć na tyle zasobów, aby móc obsłużyć tą aplikację. Może to być komputer, który jest już w szkole lub trzeba go będzie zakupić.
Tablica interaktywna
Obecnie na rynku znajdziemy wiele różnych rodzajów tablic. Przede wszystkim urządzenia te różnią się technologią, jaka jest wykorzystana do odczytywania, gdzie w danej chwili dotykamy tablicę. Bez zbędnego skupiania się na aspektach technicznych możemy podzielić tablice na:
- dotykowe, które możemy obsługiwać (dotykać) za pomocą palca (oczywiście możemy trzymać w ręku na przykład długopis lub wskaźnik i również obsługiwać tablicę),
- z pisakiem elektronicznym (bez tego specjalnego pióra tablica nie działa).
Dobrymi tablicami dotykowymi są urządzenia SMART Board, które cechuje prostota i łatwość obsługi. Pozwala to na skupienie uwagi użytkownika na przekazywanym za pomocą tablicy problemie, nie zaś na obsłudze urządzenia i technicznych zawiłościach. Wszystko po to aby w bardzo prosty, naturalny i sugestywny sposób przeprowadzić prezentację, szkolenie, naradę, czy w końcu nowoczesną oraz ciekawą lekcję. Jeżeli przy tablicy stoi kilka osób i omawiają jakiś problem to każda z nich może podejść do urządzenia i w nieskrępowany sposób na nim pracować, bez konieczności przekazywania sobie nawzajem specjalnego elektronicznego pióra, które może być zawodne lub łatwo je zgubić. Daje to dużą swobodę pracy i czyni ją naturalną. Ponadto funkcja ta jest bardzo istotna w zastosowaniach edukacyjnych. Uczeń nie musi umieć posługiwać się komputerem czy myszą komputerową, aby pracować na tablicy. Ta cecha jest bardzo istotna w przypadku małych dzieci i uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Rozwiązanie takie zaspokaja wymagania związane zarówno z wizualnym jak i kinestetycznym wariantem procesu uczenia się. Uczniowie widzą duże, kolorowe i dynamiczne obrazy, a także mogą wchodzić w fizyczne interakcje z materiałem poprzez przesuwanie liter, liczb, słów i obrazów za pomocą swoich rąk.
Kolejną sprawą jest wielkość tablicy. Musi ona być na tyle duża, aby uczniowie z ostatnich ławek widzieli to, co na niej jest wyświetlane. Im większa tablica tym lepiej. Rozmiar tablicy powinien wynikać z wielkości sali lekcyjnej i jej kształtu. Jednak gabaryty i formaty klasopracowni są bardzo różne i trudno tutaj coś doradzać bez obejrzenia pomieszczenia. Do celów orientacyjnych można kierować wielkością grupy osób w klasie. Im więcej uczniów tym większa powinna być tablica. Poniżej podano przybliżone wielkości.
| Model | Aktywny obszar ekranu | Przeznaczony dla grupy |
| SB680 | 77” (195,6 cm) | od 2 do 40 osób |
| SB660 | 64” (162,6 cm) | od 2 do 30 osób |
| SB640 | 48” (121,9) | od 2 do 10 osób |
Poniżej zamieszczona jest tabela z dostępnymi wielkościami tablic SMART Board.
| Model tablicy | SB 640 | SB 660 | SB 680 | SB 685 | SB 690 |
| Wymiary | |||||
| Format obszaru roboczego tablicy | 4 : 3 | 4 : 3 | 4 : 3 | 16 : 10 | 16 : 9 |
| Przekątna obszaru roboczego (cm/cale) | 121,9 / 48″ | 162,6 / 64″ | 195,6 / 77″ | 221,3 / 87 1/8” | 238,8 / 94″ |
| Wymiary obszaru roboczego w cm (wys x szer) | 73 x 97,5 | 97,2 x 130,2 | 117,2 x 156,5 | 117,2 x 188 | 117,2 x 208,6 |
| Waga tablicy | 6,7 kg | 9,9 kg | 13,6 kg | 19,1 kg | 21,8 kg |
Bardzo ważne jest oprogramowanie dostarczane wraz z tablicą. Powinno być łatwe i intuicyjne w obsłudze.
Wraz z tablicami SMART Board użytkownik otrzymuje oprogramowanie, którego podstawowymi cechami są łatwość instalacji i intuicyjność obsługi. Licencja na ten produkt pozwala instytucji posiadającej jedną tablicę na instalacje aplikacji na dowolnej liczbie komputerów (maksymalnie na wszystkich posiadanych). Oprócz tego pracownicy również mogą legalnie zainstalować to oprogramowanie na swoich komputerach prywatnych. W przypadku szkoły ww. możliwość dotyczy również uczniów. Wraz z tablicą SMART Board dostarczany jest pakiet aplikacji zlokalizowanych w języku polskim, które pozwalają na samą współpracę tablicy z komputerem. Wśród nich znajdziemy potężne narzędzie, które w rękach nauczyciela pozwala procesowi dydaktycznemu nadać nowy format. Jest to program SMART Notebook, który pozwala na obracanie, przesuwanie oraz zmianę rozmiaru rysunków i notatek, definiowanie łączy dla obiektów, wstawianie wzorców tła oraz obrazów z wewnętrznej galerii programu. Ponadto możemy pozyskać dowolny wyświetlany obraz i wykorzystać go w prezentacji. Co najważniejsze wszystko co działo się na powierzchni tablicy (obraz wraz z naniesionymi notatkami i rysunkami) może zostać zapisane do dalszej edycji. Możemy również wyeksportować materiał do takich formatów plików jak PDF, HTML, PPT lub jako oddzielne pliki graficzne JPG, PNG, GIF, BMP, w celu przekazania go słuchaczom. Do prezentacji możemy wstawić pliki Adobe Flash, konwertować pismo odręczne na tekst, selektywnie ujawniać informacje umieszczonych na ekranie. Można wpisywać i zachowywać notatki wykonane przy pomocy tablicy w plikach popularnych aplikacji biurowych (Microsoft PowerPoint, Word, Excel, CorelDRAW). Należy podkreślić, że oprogramowanie to jest ciągle rozwijane i udoskonalane. Użytkownik ma nieograniczony czasowo dostęp do aktualizacji i pojawiających się nowych wersji oprogramowania.
Istotnym jest również wszystko to, co otrzymamy razem z tablicą interaktywną (najlepiej bez dodatkowych opłat, czyli w cenie tablicy). Może to być szkolenie dla rady pedagogicznej, dodatkowe podręczniki dotyczące pracy z urządzeniem, strona internetowa dla użytkowników, bezpłatne aktualizacje aplikacji dostarczanych z tablicą, dodatkowe galerie do oprogramowania, gwarancja, sposób i miejsce serwisu urządzenia itp.
Firma Image Recording Solutions, dystrybutor produktów SMART w Polsce, zapewnia szerokie wsparcie użytkownikom, którzy już zakupili tablicę. W śród tych działań można wymienić przede wszystkim bezpłatne szkolenie, którego treść dostosowana jest do sposobu wykorzystania urządzeń przez klienta (szkolenie dla firm, firm szkoleniowych, szkół, szkół wyższych). Dodatkowymi materiałami dla uczestników szkoleń jest podręcznik „Tablica SMART w praktyce”, a dla nauczycieli jeszcze „Przewodnik metodyczny”. Firma SMART Technologies na swoich stronach udostępnia bezpłatne materiały szkoleniowe w postaci instrukcji, filmów, animacji, czy nawet bezpłatnych szkoleń on-line.
Większość producentów tablic w swojej ofercie, obok tablic, posiada dodatkowe urządzenia pozwalające budować całe interaktywne środowisko nauczania. Być może kiedyś nasza szkoła zdecyduje się zakupić np. wizualizer lub tablet interaktywny, aby wzbogacić możliwości samej tablicy interaktywnej. Dlatego warto sprawdzić, co jeszcze oferuje wytwórca tablicy.
Tablice SMART Board mogą być opcjonalnie wyposażone w szereg akcesoriów, czyniąc z nich elastyczne rozwiązanie, które pozwala zaspokoić nawet wysublimowane wymagania każdego klienta. Standardowo tablice są przystosowane do montażu na ścianie. Jeżeli użytkownikowi zależy na rozwiązaniach mobilnych, urządzenie może być montowane na podstawie jezdnej, która umożliwia ośmiostopniową regulację wysokości tablicy od podłoża oraz posiada dodatkowe zabezpieczenia przed wywróceniem się. Innym rozwiązaniem przewoźnym jest specjalny zestaw składający się tablicy o przekątnej 48”, podstawy pozwalającą na umieszczenie urządzenia na biurku lub ławce i twardej torby transportowej mieszczącej oba elementy. Wszystkie tablice serii 600 są bardzo lekkie, co ułatwia transport i montaż urządzenia.
Standardowo tablica komunikuje się z komputerem – przewodowo (przez kabel USB – zasilanie i łączność) lub bezprzewodowo (Bluetooth). Co więcej jest również możliwa komunikacja przez wewnętrzną sieć komputerową. Dużym udogodnieniem dla użytkowników korzystających z wielu komputerów (np. uczelnia wyższa w każdej sali wykładowej oddzielny komputer) jest rozwiązanie sprzętowe pod nazwą GoWire SMART Board, dzięki któremu nie ma konieczności instalacji oprogramowania do obsługi tablicy, zaś niezbędne aplikacje umieszczone są w kablu USB, przez który łączy się tablice z komputerem. Innym podobnym rozwiązaniem tyle, że programowym jest aplikacja LinQ Software, która pozwala na wyświetlanie prezentacji z dowolnego komputera przez sieć lokalną na komputerze podłączonym bezpośrednio do tablicy.
Dobrym przykładem integracji funkcjonalnej tablic jest SystemOn montowany w półce na pisaki pozwalający osobie stojącej pod tablicą na sterowanie komputerem i projektorem lub USB audio system (również dołączany do urządzeń zamocowanych na podstawie jezdnej). Warto również podać urządzenia, które konsolidują się również z oprogramowaniem SMART Board. Jest to interaktywny system zbierania i analizowania odpowiedzi SENTEO i wizualizer SMART Document Camera. System Senteo pozwala w łatwy i sprawny sposób badać wiedzę, opinię lub preferencje osób. Dzięki wizualizerowi możemy przekształcić prawie dowolny obiekt fizyczny na cyfrowy kontent wykorzystywany w naszej prezentacji.
Wszystkie wymienione akcesoria są skonstruowane w taki sposób aby ich montaż i obsługa były jak najprostsze, a niezbędne połączenia kablowe systemowo ukryte, dzięki czemu użytkownik unika plątaniny przewodów.
Najlepiej zobaczyć tablicę w działaniu przed jej zakupem. Niektóre firmy przyjeżdżają do szkół i wykonują bezpłatne prezentacje. Często można spotkać stoiska lub prezentacje w czasie różnych konferencji, targów edukacyjnych. Warto się rozejrzeć się w swoim regionie i znaleźć placówkę niedaleko naszej szkoły, która ma już tablicę. Łatwo wtedy ją zobaczyć i porozmawiać o doświadczeniach w pracy na tym urządzeniu.
Image Recording Solutions dzięki rozwiniętej sieci odsprzedawców w całym kraju przeprowadza bezpłatne prezentacje urządzeń bezpośrednio w placówkach edukacyjnych. Bierze również udział w wielu targach i konferencjach dla nauczycieli na terenie całego kraju.
Jak połączyć urządzenia
Tablicę podłączamy do komputera. Oczywiście to połączenie może być różnie realizowane w konkretnych modelach tablic. Najczęściej spotykane jest połączenie tablicy przez kabel USB. Komputer podłączamy do projektora. Po włączeniu komputera i projektora. Staramy się tak ustawić projektor, aby obraz był wyświetlany na całej powierzchni roboczej (interaktywnej) tablicy. Przeprowadzamy proces kalibracji i możemy zacząć pracę.
Jak można zamontować urządzenia w klasie?
Sprawą kluczową jest sposób zamontowania samej tablicy. Tablica może wisieć na stałe na ścianie w klasie lub być zamocowana na podstawie jezdnej (taką podstawę trzeba dodatkowo dokupić od producenta tablicy). Mając powyższe na względzie mamy takie rozwiązania:
1. Tablica na podstawie jezdnej
- Przed planowaną lekcją musimy przytoczyć do klasy tablicę. Projektor i komputer ustawić na ławce lub biurku (może to być również specjalny stolik pod projektor). Łączymy wszystkie elementy za pomocą odpowiednich przewodów. Koniecznie należy pamiętać aby zabezpieczyć kable (np. poprzez przyklejenie ich taśmą do podłogi) lub rozmieścić tak, aby nikt o nie przypadkowo się nie potknął.
Wady i zalety rozwiązania:
+ tablica jest mobilna więc możemy ją przemieszczać z klasy do klasy według potrzeb,
+ możliwość innego niż tradycyjny sposobu zaaranżowania przestrzeni w sali lekcyjnej,
+ możliwość regulacji wysokości tablicy od podłogi (w przypadku zamontowania tablicy na ścianie jest to raczej niemożliwe),
– więcej czasu i pracy wymaga przygotowanie zestawu przed rozpoczęciem lekcji,
– niebezpieczeństwo potknięcia się o przewody (konieczność ich zabezpieczenia).
2. Tablica przymocowana do ściany w klasie
Przy takim rozwiązaniu jest kilka sposobów montażu projektora. Najprościej jest podstawić go na ławce lub na stoliku przed tablicą. Innym rozwiązaniem jest zamontowanie projektora na stałe na specjalnym uchwycie. W zależności od rodzaju projektora może on być montowany do sufitu (projektor tradycyjny) lub do ściany nad tablicą (projektor o krótkiej lub ultrakrótkiej ogniskowej).
a) projektor nie zamontowany
Wady i zalety rozwiązania:
+ projektor może być wykorzystywany do innych celów niż praca z tablicą,
+ mniej czasu wymaga przygotowanie tablicy do pracy,
– brak możliwości regulacji wysokości,
– niebezpieczeństwo potknięcia się o przewody (konieczność ich zabezpieczenia).
b) projektor zamontowany do sufitu lub do ściany nad tablicą:
W przypadku montażu projektora w ten sposób konieczne jest wykonanie pewnej minimalnej instalacji. Przewody nie mogą zwisać z sufitu lub ściany. Do projektora należy doprowadzić zasilanie oraz należy go podłączyć do komputera. Najprostszym rozwiązaniem jest przeprowadzenie wszystkich kabli w listwach mocowanych do ścian i sufitu. Taką instalację najlepiej powierzyć wyspecjalizowanej firmie lub doświadczonej osobie.
Wady i zalety rozwiązania:
+ minimalny czas potrzebny na uruchomienie zestawu przed lekcją,
+ projektor jest praktycznie poza zasięgiem uczniów,
+ brak przewodów na podłodze (brak możliwości potknięcia się o nie),
+ minimalizacja cienia rzucanego na tablicę prze osobę stojącą przed nią,
– projektor nie może być wykorzystywany do innych celów niż praca z tablicą,
– brak możliwości regulacji wysokości.
Arkadiusz Stefan
