Matematyka jest postrzegana, przez uczniów i rodziców, jako przedmiot trudny i nudny. Większość uczniów szybko zniechęca się do jej nauki, zakładając, że nie jest w stanie jej zrozumieć i nauczyć się. Trudno jest nauczać przedmiotu przy takim do niego podejściu. Z tego powodu ważne jest, aby przełamywać u uczniów niechęć do uczenia się matematyki oraz wzbudzać zainteresowanie naukami ścisłymi, poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii, w szczególności tablicy interaktywnej. Jednocześnie istotne jest, aby uczniowie mieli możliwość nabywania umiejętności, które pozwolą im funkcjonować we współczesnym społeczeństwie informacyjnym. Można przy tym pokazać, że uczenie się matematyki nie musi być nudne i, że można się jej nauczyć. Wykorzystanie nowoczesnych technologii może zmienić u uczniów podejście do matematyki jako przedmiotu szkolnego.
Komputer, Internet i tablica multimedialna nie zastąpią nauczyciela, ale nie sposób ich nie wykorzystać w pracy z uczniami jako narzędzi wspomagających proces nauczania i uczenia się. Stosowanie nowoczesnych technologii motywuje uczniów do pracy, sprzyja zainteresowaniu się nauką, wyzwala aktywność i chęć poznania, przyspiesza i ułatwia nabywanie różnorodnych umiejętności oraz wyzwala twórczość. Oczywiście nie wszystkie lekcje powinny być prowadzone z użyciem tablicy interaktywnej. Pozostaje wiele zagadnień, które uczniowie muszą realizować w tradycyjny sposób i nabywać umiejętności dotychczasowymi metodami, chociażby konieczność nabycia przez uczniów sprawności rachunkowej.
Tablica interaktywna stwarza nauczycielom matematyki nowe możliwości w nauczaniu swego przedmiotu, a zastosowanie dodatkowego odpowiedniego oprogramowania, te możliwości jeszcze zwiększa. Jest ona potężnym narzędziem w ręku przygotowanego do jej wykorzystania w procesie dydaktycznym nauczyciela, który ciągle poszukuje lepszych metod i sposobów przekazywania i utrwalania wiedzy. Wizualizacja, kolorystyka oraz udźwiękowienie wpływa na podniesienie stopnia przyswajania przez uczniów nowych wiadomości.
Duże możliwości wykorzystania tablicy interaktywnej na lekcjach matematyki daje oprogramowanie SMART Notebook Maths Tools. Oprogramowanie zawiera edytor równań umożliwiający kopiowanie, wklejanie i edytowanie równań oraz system rozpoznawania pisma ręcznego potrafiący rozpoznawać pisane odręcznie symbole matematyczne i równania. Program umożliwia tworzenie równań, tabel i wykresów, dzięki czemu nauczyciele i uczniowie widzą, jak zmiany w równaniu wpływają na jego wykres. Ponadto oprogramowania umożliwia wstawienie wielokątów regularnych i nieregularnych wraz z edytowaniem długości boków i miar kątów. Możliwe jest również edytowanie wierzchołków, dzielenie i odbijanie kształtów.
Dostępnych jest wiele darmowych programów komputerowych, które mogą zostać wykorzystane do realizacji materiału nauczania. Programy te można wykorzystać nie tylko w pracowni komputerowej, ale idealnie nadają się do pracy z tablicą interaktywną. Przykładem takiego programu jest GeoGebra. Jest to darmowe oprogramowanie do wspomagania nauki matematyki dla uczniów i studentów. Jest pomocne w opanowaniu zagadnień z geometrii, arytmetyki, algebry, statystyki i analizy matematycznej. Jest to bardzo prosty program, a uczniowie wręcz w intuicyjny sposób go sobie przyswajają. Konstrukcje matematyczne, tak nie lubiane przez uczniów, stają się proste, jeżeli zaprezentujemy je na tablicy interaktywnej przy wykorzystaniu Geogebry. Program ma bardzo szerokie zastosowanie. Można przy jego pomocy rysować wykresy dla wskazanych funkcji, liczyć pole powierzchni figur w układzie współrzędnych, obliczać kąt pomiędzy prostymi lub odcinkami, wyznaczać punkty przecięcia wykresów dwóch funkcji, przesuwać obiekt o dany wektor, obracać o zadany kąt, obliczać odległości itp. Za pomocą programu można tworzyć projekty na dwa sposoby: poprzez ręczne nanoszenie na wykres lub też przy wykorzystaniu linii poleceń i wpisywaniu w jej pole odpowiednich wzorów i komend. Dodatkową zaletą programu jest możliwość tworzenia dynamicznych ćwiczeń, które poszerzają zakres możliwości oferowanych przez oprogramowanie Smart Notebook. Takie ćwiczenia może dla swoich uczniów tworzyć nauczyciel przed lekcją, a potem na zajęciach je tylko odtwarzać, ale mogą je również tworzyć sami uczniowie, przez co proces nauczania staje się procesem twórczym, a zrozumienie nowych pojęć geometrycznych, odkrywanie własności staje się dla ucznia proste. Na stronie http://www.geogebra.org/en/wiki/index.php/Polish dostępne są liczne materiały dydaktyczne w języku polskim, przygotowane w tym programie, w formie dynamicznych ćwiczeń. Ćwiczenia te zapisane są w formacie HTML więc nauczyciel nawet nie musi posiadać zainstalowanego programu, aby te ćwiczenia odtworzyć na tablicy interaktywnej.
CaR to kolejny darmowy program do tworzenia konstrukcji geometrycznych, który również świetnie sprawdza się z tablicą interaktywną. Umożliwia pokazywanie konstrukcji w sposób dynamiczny. Pozwala na obracanie, przesuwanie elementów konstrukcji z zachowaniem zadanych wcześniej własności. Można go wykorzystać do wprowadzania nowych pojęć, odkrywania i uzasadnienia twierdzeń.
I jeszcze jeden program podobnego typu do zastosowania z tablicą interaktywną: Wingeom to darmowy program za pomocą którego można łatwo wizualizować i przedstawiać w sposób dynamiczny własności figur geometrycznych, twierdzenia oraz przekształcenia geometryczne na płaszczyźnie i w przestrzeni.
Uczniowie, którym ciągle proponuje się ćwiczenia interaktywne przygotowane w oparciu o te same szablony, szybko się nudzą. Zajęcia przestają być dla nich atrakcyjne. Dobrze jest więc urozmaicać lekcje z tablicą poprzez stosowanie różnorodnych programów i różnorodnych ćwiczeń interaktywnych przygotowanych nie tylko w oprogramowaniu Smart Notebook, ale i w innych programach. Na tablicy interaktywnej dobrze prezentują się ćwiczenia interaktywne przygotowane w programie Hot Potatoes. Jest to prosty w obsłudze program, który umożliwia nauczycielowi szybkie tworzenie materiałów interaktywnych. Za jego pomocą można tworzyć ćwiczenia na dobieranie pasujących do siebie elementów, testy wyboru, rozsypanki wyrazowe, zadania z luką i krzyżówki. Program jest darmowy, pod warunkiem zastosowania niekomercyjnego. Na stronie
https://sites.google.com/a/enauczanie.com/nowoczesne/authoring/hotpotatoes/przyklady-zadan-hotpotatoes można znaleźć przykładowe zadania przygotowane w tym programie, ale najlepiej jest tworzyć je samodzielnie, co nie jest trudne.
Ciekawe ćwiczenia w formie testu jednokrotnego wyboru można przygotować uczniom w programie Testy 2.5 lub w nowszej wersji Testy 3.0. Jest to prosty program, a ćwiczenie przygotowane za jego pomocą na pewno zainteresuje ucznia. Dodatkową zaletą programu jest to, że do każdego pytania można dołączyć dodatkowy tekst i obrazek.
Nauczyciel, który nie nabył jeszcze umiejętności tworzenia własnych lekcji na tablicę interaktywną może na początek wykorzystać materiały oferowane przez wydawnictwa pedagogiczne. Obecnie większość wydawnictw dołącza do swoich podręczników płyty z ćwiczeniami interaktywnymi. Wielkim źródłem ćwiczeń i lekcji na tablicę interaktywną jest Internet.
Nowoczesne technologie informatyczne, a w tym i tablica interaktywna, doskonale nadają się do:
- przekazywania nowych treści matematycznych zawartych w wymaganiach szczegółowych podstawy programowej. Zamiast podawać twierdzenie i wykonywać wiele zadań obrazujących omawiane zagadnienie można przygotować pokaz slajdów lub animację obrazującą omawiane twierdzenie. Obrazy lepiej przemawiają do uczniów niż słowa. W efekcie uczniowie szybciej i lepiej zrozumieją omawiany problem;
- syntezy materiału. Można wtedy wykorzystać indywidualizację pracy z uczniami. Uczeń, który ma luki w wiadomościach i umiejętnościach matematycznych, szybciej przypomni sobie podstawowe pojęcia ostatnio omawiane. Uczniowi szczególnie zainteresowanemu przedmiotem możemy, poprzez odpowiednie przykłady, ukazać inne spojrzenie na omawiane problemy lub zaciekawić go matematycznymi ciekawostkami;
- powtórzenia i utrwalenia materiału. Idealnie nadają się do tego celu ćwiczenia interaktywne. Wywołujemy wtedy większe zainteresowanie ucznia, a lekcje powtórzeniowe z matematyki przestają być nudne i rutynowe;
- ukazywania historii matematyki. Nawet jeśli jest to tylko jeden slajd poświęcony historii odkrycia twierdzenia czy postaci związanej z danym twierdzeniem, to informacja przekazana w ten sposób pozostanie w pamięci uczniów dłużej niż wykład nauczyciela na ten temat.
Mariola Kosztołowicz
Lider Edukacji Interaktywnej SMART (SEE)
